Post Office भारतीय टपाल विभागाने नागरिकांच्या सोयीसाठी एक महत्त्वाचे डिजिटल पाऊल उचलले असून Dak Seva 2.0 हे नवीन ॲप सुरू केले आहे. अनेक दशकांपासून पोस्ट ऑफिस सेवांचा उपयोग करण्यासाठी लागणारी प्रतीक्षा, रांगा आणि वेळेचा अपव्यय यामुळे नागरिक त्रस्त असायचे. पण आता या ॲपमुळे पोस्ट ऑफिसच्या अनेक सेवा थेट तुमच्या मोबाईलवर उपलब्ध होणार आहेत. त्यामुळे पोस्ट ऑफिस प्रत्यक्ष गाठण्याची गरज कमी झाली आहे आणि ग्राहकांना झटपट सुविधा मिळणार आहेत. डिजिटलायझेशनच्या युगात टपाल खात्याची ही मोठी उडी मानली जात आहे.
Dak Seva 2.0 म्हणजे नेमकं काय?
Dak Seva 2.0 हे भारतीय टपाल खात्याने तयार केलेले एक आधुनिक, वापरण्यास सोपे अशा स्वरुपाचे मोबाईल ॲप्लिकेशन आहे. या ॲपच्या माध्यमातून पोस्ट ऑफिसच्या सर्व महत्त्वाच्या सेवांचा लाभ नागरिकांना घरबसल्या घेता येतो. टपाल विभागाने या ॲपबाबत ‘पोस्ट ऑफिस आता पॉकेटमध्ये’ असा संदेश सोशल मीडियावर शेअर केला आहे आणि तो मोठ्या प्रमाणावर चर्चेत आला आहे. एका क्लिकवर तुमच्या पार्सलचे अपडेट, मनी ऑर्डर पाठवणे, विमा हप्ता भरणे आणि इतर अनेक सुविधा या ॲपमुळे सोप्या झाल्या आहेत.
घरबसल्या मिळणाऱ्या प्रमुख सेवा
या ॲपचा सर्वात मोठा फायदा म्हणजे अनेक पारंपारिक टपाल सेवा आता मोबाईलवर उपलब्ध झाल्या आहेत. स्पीड पोस्टसाठी किती शुल्क येईल, पार्सल कोठपर्यंत पोहचले आहे, विम्याचे पेमेंट कसे करायचे याबाबतची माहिती नागरिकांना तात्काळ मिळते. यामुळे पोस्ट ऑफिसमध्ये जाऊन प्रत्यक्ष विचारपूस करण्याची गरज उरत नाही आणि वेळ वाचतो. हे ॲप पूर्णपणे युझर फ्रेंडली असल्याने तंत्रज्ञानाची सवय नसलेल्या व्यक्तीलाही ते सहज वापरता येते.
पार्सल ट्रॅकिंगची सुविधा
पूर्वी पार्सल किंवा स्पीड पोस्ट पाठवल्यानंतर त्याची स्थिती जाणून घेण्यासाठी काऊंटरवर चौकशी करावी लागायची. पण Dak Seva 2.0 ॲपमध्ये पार्सल ट्रॅकिंगची सुविधा उपलब्ध आहे. तुम्ही पाठवलेले पार्सल कुठे आहे, ते डिलिव्हरीसाठी निघाले आहे का, किंवा प्राप्तकर्त्यापर्यंत पोहोचले आहे का, याची माहिती काही क्षणात मिळते. पार्सलची अचूक स्थिती पाहता येत असल्याने पार्सल हरवण्याची भीतीही कमी होते.
मनी ऑर्डर पाठवणे झाले आणखी सोपे
गावाकडे किंवा आपल्या कुटुंबीयांना पैसे पाठवण्यासाठी पूर्वी पोस्ट ऑफिसला जावे लागत असे. परंतु Dak Seva 2.0 मुळे मनी ऑर्डर पाठवण्याची प्रक्रिया अत्यंत सोपी झाली आहे. मोबाईलवरूनच सुरक्षितपणे मनी ऑर्डर पाठवता येतो. ही सुविधा विशेषतः ग्रामीण भागातील लोकांसाठी आणि वयोवृद्धांसाठी मोठ्या उपयोगाची ठरते. यामुळे रांगेत उभं राहणे किंवा वेळ वाया जाणे टळते.
शुल्क माहितीसाठी पोस्टल फी कॅलक्युलेटर
टपाल विभागाच्या विविध सेवांसाठी किती शुल्क आकारले जाते याचा नेमका अंदाज घेणे अनेकदा कठीण जाते. स्पीड पोस्ट, रजिस्टर पोस्ट, स्पीड पोस्ट प्रीमियम सारख्या सेवांसाठीचे शुल्क Dak Seva 2.0 ॲपमध्ये असलेल्या पोस्टल फी कॅलक्युलेटरमधून सहज काढता येते. यामुळे सेवांचा वापर करण्यापूर्वी नागरिकांना अचूक शुल्क माहिती मिळते आणि व्यवहार अधिक सुटसुटीत होतो.
PLI आणि RPLI हप्ता भरण्याची सुविधा
टपाल विभागाच्या PLI आणि RPLI या दोन्ही महत्त्वाच्या विमा योजनांचे हप्ते आता थेट या ॲपमधून भरता येतात. पूर्वी यासाठी पोस्ट ऑफिसला विशेष भेट द्यावी लागत असे. परंतु आता डिजिटल हप्ते भरण्यामुळे ही प्रक्रिया अधिक सोपी आणि सुरक्षित झाली आहे. ग्राहकांना वेळेवर पेमेंट करण्याचा फायदा मिळतो आणि त्यांचा विमा सतत सक्रिय राहतो.
तक्रार नोंदवणे आणि स्थिती पाहणे
कधी कधी टपाल सेवेबद्दल तक्रारीही उद्भवतात. अशावेळी पूर्वी फॉर्म भरून द्यावा लागत असे. पण Dak Seva 2.0 मध्ये Complaint Management System उपलब्ध आहे. नागरिक थेट ॲपमध्ये तक्रार नोंदवू शकतात आणि त्या तक्रारीवर कोणती कारवाई सुरू आहे हेही पाहू शकतात. यामुळे टपाल सेवेतील पारदर्शकता आणि नागरिकांचा विश्वास वाढतो.
२३ भारतीय भाषांमध्ये ॲप उपलब्ध
या ॲपची आणखी एक खास गोष्ट म्हणजे ते २३ भारतीय भाषांमध्ये उपलब्ध आहे. भारतासारख्या विविधतेच्या देशात प्रत्येकाला आपल्या मातृभाषेत सेवा मिळणे हे महत्त्वाचे आहे. त्यामुळे मराठी, हिंदी, इंग्रजी, बंगाली, तामिळ, गुजराती आणि इतर भाषांमध्ये हे ॲप वापरता येते. भाषा बदलण्याचा पर्याय ॲपमध्ये सहज उपलब्ध असल्याने वयोवृद्ध आणि ग्रामीण भागातील लोकांसाठीही ते सोयीस्कर आहे.
समारोप
Dak Seva 2.0 हे भारतीय टपाल विभागाचे एक अत्यंत महत्त्वाचे डिजिटल पाऊल आहे. घरबसल्या अनेक सुविधा मिळत असल्याने नागरिकांची मोठ्या प्रमाणात सोय झाली आहे. वेळ, मेहनत आणि खर्च वाचवत हे ॲप पोस्ट ऑफिसच्या सेवांना अधिक वेगवान आणि आधुनिक बनवत आहे. निकट भविष्यात या ॲपचा वापर आणखी वाढेल असे दिसते.
Disclaimer
या लेखातील माहिती उपलब्ध स्त्रोतांच्या आधारे साध्या भाषेत सादर करण्यात आली आहे. कोणतीही सरकारी सेवा किंवा सुविधा वापरण्यापूर्वी अधिकृत स्त्रोतावर स्वतः तपासून पाहण्याची विनंती करण्यात येते.