PF SCHEMES कर्मचाऱ्यांसाठी मोठी बातमी म्हणजे ईपीएफओने म्हणजेच एम्प्लॉइज प्रॉव्हिडंट फंड ऑर्गनायझेशनने आपल्या नियमांमध्ये महत्त्वाचे बदल केले आहेत. अनेक वेळा नोकरी गेल्यानंतर किंवा बेरोजगारीच्या काळात लोक आपल्या भविष्य निर्वाह निधीतील रक्कम काढतात. परंतु आता या संदर्भातील अटी आणि प्रतीक्षा कालावधीत मोठा बदल करण्यात आला आहे. सोशल मीडियावर या नियमांबाबत अनेक गैरसमज पसरल्याने ईपीएफओने अधिकृत स्पष्टीकरण देत सर्व शंका दूर केल्या आहेत.
ईपीएफ म्हणजे काय
ईपीएफ म्हणजे एम्प्लॉइज प्रॉव्हिडंट फंड हा केंद्र सरकारचा सामाजिक सुरक्षा उपक्रम आहे. यामध्ये नोकरी करणाऱ्या व्यक्तीच्या पगारातील ठराविक टक्केवारी दरमहा वजा केली जाते आणि नियोक्ताही त्याच प्रमाणात योगदान करतो. ही रक्कम कर्मचारीच्या खात्यात जमा होत राहते आणि भविष्यात निवृत्तीनंतर किंवा काही विशिष्ट परिस्थितींमध्ये ती काढता येते. या योजनेंतर्गत कामगारांना निवृत्तीनंतर आर्थिक आधार मिळतो.
नोकरी गेल्यावर PF काढण्याचे नवे नियम
पूर्वीच्या नियमांनुसार, नोकरी गेल्यानंतर दोन महिन्यांनंतर कर्मचारी आपली संपूर्ण PF रक्कम म्हणजेच 100 टक्के पैसे काढू शकत होते. परंतु ईपीएफओच्या नव्या निर्णयानुसार आता पूर्ण रक्कम काढण्यासाठीचा प्रतीक्षा कालावधी दोन महिन्यांवरून 12 महिने म्हणजेच एक वर्ष इतका वाढवण्यात आला आहे. म्हणजेच नोकरी गेल्यानंतर त्वरित संपूर्ण रक्कम काढता येणार नाही.
तथापि, ईपीएफओने स्पष्ट केले आहे की सदस्य बेरोजगार झाल्यावर आपल्या खात्यातील 75 टक्के रक्कम ताबडतोब काढू शकतात. उर्वरित 25 टक्के रक्कम मात्र एका वर्षानंतरच काढता येईल. त्यामुळे बेरोजगारीच्या काळात अडचणीत असलेल्या कर्मचाऱ्यांना काही प्रमाणात आर्थिक मदत मिळेल आणि उर्वरित रक्कम भविष्यासाठी सुरक्षित राहील.
EPS म्हणजे काय आणि त्यात काय बदल झाला
EPF खात्याबरोबरच कर्मचाऱ्यांसाठी एक वेगळी योजना असते ती म्हणजे EPS – एम्प्लॉईज पेन्शन स्कीम. ही योजना कामगारांना निवृत्तीनंतर पेन्शनच्या स्वरूपात लाभ देते. यामध्ये सध्या 10 वर्षांची सेवा पूर्ण केल्यावरच पेन्शनचा हक्क निर्माण होतो. पूर्वी या फंडातील रक्कम नोकरी गेल्यानंतर दोन महिन्यांनी काढता येत होती, परंतु आता ही मुदत वाढवून 36 महिने म्हणजे तीन वर्षे करण्यात आली आहे. ईपीएफओच्या म्हणण्यानुसार अनेक सदस्य कमी कालावधीची सेवा करून लगेच पेन्शन फंड विड्रॉ करतात, त्यामुळे भविष्यात त्यांना पेन्शनचा दीर्घकालीन फायदा मिळत नाही. या पार्श्वभूमीवर 36 महिन्यांची अट घालण्यात आली आहे.
कोणत्या परिस्थितीत 100 टक्के PF काढता येतो
ईपीएफओच्या नियमानुसार काही विशिष्ट परिस्थितींमध्ये संपूर्ण 100 टक्के PF रक्कम काढण्याची मुभा दिली जाते. यामध्ये निवृत्तीचे वय म्हणजेच 55 वर्षांनंतरची स्थिती, कायमचे अपंगत्व, काम करण्यास असमर्थता, नोकरीवरून काढून टाकणे, स्वेच्छानिवृत्ती किंवा परदेशात कायमचे स्थलांतर अशा घटना समाविष्ट आहेत. या परिस्थितीत कर्मचारी आपल्या खात्यातील संपूर्ण रक्कम काढू शकतो.
ईपीएफओचे स्पष्टीकरण आणि सदस्यांना सूचना
सोशल मीडियावर पसरत असलेल्या चुकीच्या माहितीवर प्रतिक्रिया देताना ईपीएफओने सांगितले की काही माध्यमांनी किंवा सोशल अकाउंट्सनी चुकीचा अर्थ लावला आहे की बेरोजगार झाल्यास PF रक्कम काढता येत नाही. ही माहिती पूर्णपणे चुकीची असल्याचे ईपीएफओने स्पष्ट केले आहे. संस्थेने सदस्यांना आवाहन केले आहे की त्यांनी फक्त अधिकृत संकेतस्थळावरून किंवा अधिकृत सोशल मीडिया अकाउंटवरूनच माहिती घ्यावी.
या बदलांचा फायदा कोणाला होईल
या नव्या नियमांमुळे कर्मचाऱ्यांचे दीर्घकालीन आर्थिक नियोजन सुधारेल. अनेकदा लोक नोकरी गेल्यानंतर त्वरित संपूर्ण PF रक्कम काढतात आणि पुढील काळात त्यांना निवृत्तीच्या वेळी आर्थिक अडचणी येतात. नव्या बदलांमुळे कर्मचारी आपली काही रक्कम राखून ठेवतील आणि त्यातून भविष्यात पेन्शन लाभ घेण्याची संधी मिळेल. सरकारचे उद्दिष्ट आहे की प्रत्येक कामगाराला स्थिर सामाजिक सुरक्षा लाभ मिळावा आणि पेन्शनसारख्या योजनांद्वारे आर्थिक स्थैर्य टिकून राहावे.
निष्कर्ष
EPFO चे हे नवे नियम कर्मचारी आणि नियोक्त्यांसाठी महत्त्वाचे आहेत. बेरोजगारीच्या काळात आर्थिक मदतीची तरतूद ठेवत, दीर्घकालीन सुरक्षा सुनिश्चित करण्याचे हे पाऊल आहे. त्यामुळे सर्व सदस्यांनी नवीन नियम नीट समजून घ्यावेत आणि अधिकृत माध्यमांद्वारेच माहिती घेऊन निर्णय घ्यावेत.
डिस्क्लेमर
या लेखातील माहिती सार्वजनिकरित्या उपलब्ध सरकारी स्रोतांवर आधारित आहे. कोणताही आर्थिक निर्णय घेण्यापूर्वी वाचकांनी अधिकृत EPFO संकेतस्थळावरून ताज्या अद्यतनांची खात्री करावी. हा लेख केवळ माहितीपर उद्देशाने तयार करण्यात आला आहे.