रक्तदान कोण करू शकते आणि कोणी नाही पहा पूर्ण माहिती ! Blood Donation

Blood Donation रक्तदान म्हणजे आपल्या शरीरातून थोडं रक्त देऊन दुसऱ्या व्यक्तीचं प्राण वाचवण्याची संधी. अपघात, शस्त्रक्रिया, गंभीर आजार, प्रसूतीदरम्यानची गुंतागुंत अशा अनेक परिस्थितींमध्ये रक्ताची तातडीची गरज भासते. रक्त कृत्रिमरीत्या तयार करता येत नसल्यामुळे रक्तदान हा एकमेव मार्ग आहे. त्यामुळे प्रत्येक निरोगी व्यक्तीने आयुष्यात किमान एकदा तरी रक्तदानाचा विचार करायला हवा.

रक्तदान कोण करू शकतं?

सामान्यतः 18 ते 65 वयोगटातील निरोगी स्त्री-पुरुष रक्तदान करू शकतात. रक्तदान करताना शरीराचं वजन पुरेसं असणं आणि हिमोग्लोबिनची पातळी योग्य असणं आवश्यक असतं. पुरुष ठराविक कालावधीनंतर पुन्हा रक्तदान करू शकतात, तर महिलांसाठी हा कालावधी थोडा अधिक असतो. यामागचं कारण म्हणजे शरीराला पुन्हा रक्तनिर्मितीसाठी लागणारा वेळ.

रक्तदान कोण करू शकत नाही?

काही विशिष्ट आरोग्यस्थितीत रक्तदान टाळण्याचा सल्ला दिला जातो. गंभीर संसर्गजन्य आजार, दीर्घकालीन आजार, काही विशिष्ट उपचार सुरू असणे किंवा नुकतीच मोठी शस्त्रक्रिया झालेली असणे अशा परिस्थितीत रक्तदान करणं धोकादायक ठरू शकतं. गर्भवती महिला आणि नुकत्याच प्रसूती झालेल्या महिलांनीही काही काळ रक्तदान टाळणं आवश्यक असतं. यामागचा उद्देश रक्तदात्याचं आणि रक्त घेणाऱ्या रुग्णाचं दोघांचंही संरक्षण हा असतो.

रक्तदानापूर्वी आणि नंतर काय काळजी घ्यावी?

रक्तदान करण्यापूर्वी उपाशी राहू नये. हलकं, पोषक अन्न घेणं आणि भरपूर पाणी पिणं महत्त्वाचं असतं. दारू किंवा इतर नशेचे पदार्थ टाळावेत. रक्तदानानंतर काही वेळ विश्रांती घेणं आवश्यक असतं. शरीरात थोडा थकवा जाणवू शकतो, पण योग्य आहार आणि विश्रांतीनंतर तो आपोआप कमी होतो.

रक्तदान केल्याने शरीर कमकुवत होतं का?

हा सर्वात मोठा गैरसमज आहे. निरोगी व्यक्तीच्या शरीरात पुरेसं रक्त असतं आणि रक्तदानात केवळ मर्यादित प्रमाणात रक्त घेतलं जातं. शरीर ही कमतरता काही तासांत आणि दिवसांत भरून काढतं. उलट रक्तदानामुळे शरीरात नवीन रक्तपेशी तयार होण्याची प्रक्रिया अधिक सक्रिय होते, जी आरोग्यासाठी फायदेशीर ठरते.

रक्तदानामुळे संसर्ग होण्याचा धोका असतो का?

आधुनिक रक्तपेढ्यांमध्ये पूर्णपणे सुरक्षित आणि एकदाच वापरण्यात येणारी उपकरणं वापरली जातात. त्यामुळे रक्तदान करणाऱ्या व्यक्तीला कोणताही संसर्ग होण्याचा धोका नसतो. रक्तदानाची प्रक्रिया अत्यंत सुरक्षित असते आणि ती वैद्यकीय देखरेखीखाली केली जाते.

रक्तदानाचे फायदे काय आहेत?

रक्तदानाचा सर्वात मोठा फायदा म्हणजे एखाद्या गरजू व्यक्तीचं आयुष्य वाचवण्याची संधी. त्याशिवाय नियमित रक्तदान केल्याने शरीरातील अतिरिक्त लोहाचं प्रमाण नियंत्रित राहण्यास मदत होते. यामुळे हृदयाशी संबंधित आजारांचा धोका कमी होऊ शकतो. मानसिकदृष्ट्याही रक्तदान केल्याने समाधान आणि सामाजिक जबाबदारीची भावना निर्माण होते.

कोरोना किंवा इतर संसर्गानंतर रक्तदान करता येतं का?

कोणत्याही संसर्गानंतर पूर्णपणे बरे झाल्यावर आणि डॉक्टरांनी सांगितलेला कालावधी पूर्ण झाल्यानंतर रक्तदान करता येतं. शरीर पूर्णपणे तंदुरुस्त असल्याची खात्री होणं महत्त्वाचं असतं. लस घेतल्यानंतरही काही काळ थांबून रक्तदान करणं सुरक्षित मानलं जातं.

समज आणि गैरसमज ओळखणं गरजेचं

रक्तदानाबाबत समाजात अनेक गैरसमज पसरलेले आहेत. हे गैरसमज दूर झाले तर अधिक लोक पुढे येऊन रक्तदान करतील. योग्य माहिती, जागरूकता आणि सकारात्मक दृष्टिकोनामुळे रक्ताची कमतरता मोठ्या प्रमाणात कमी होऊ शकते.

डिस्क्लेमर

वरील लेख केवळ सामान्य माहिती आणि जनजागृतीसाठी तयार करण्यात आला आहे. हा लेख वैद्यकीय सल्ल्याचा पर्याय नाही. रक्तदान करण्यापूर्वी किंवा आरोग्याशी संबंधित कोणताही निर्णय घेण्यापूर्वी पात्र डॉक्टर किंवा अधिकृत रक्तपेढीचा सल्ला घ्यावा.