Ration News राज्यातील गरीब, गरजू आणि आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल कुटुंबांसाठी रेशन व्यवस्था ही रोजच्या जीवनाचा आधारस्तंभ आहे. या व्यवस्थेमधून मिळणारे तांदूळ आणि गहू अनेक कुटुंबांच्या अन्नसुरक्षेची हमी देतात. त्यामुळे रेशन धान्याच्या वाटपात होणारा कोणताही बदल थेट लाखो लोकांच्या जीवनावर परिणाम करणारा ठरतो. याच पार्श्वभूमीवर राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अधिनियम 2013 अंतर्गत रेशन धान्य वितरणाच्या नियमांमध्ये पुन्हा एकदा बदल जाहीर करण्यात आला आहे.
नवीन नियम कधीपासून लागू होणार
पुरवठा विभागाने दिलेल्या माहितीनुसार, हे नवे नियम 1 जानेवारी 2026 पासून लागू होणार आहेत. सध्या सुरू असलेली तात्पुरती व्यवस्था डिसेंबर 2025 अखेरपर्यंत कायम राहणार आहे. त्यामुळे लाभार्थ्यांनी जानेवारीपासून आपल्या रेशन धान्याच्या प्रमाणात बदल होणार असल्याची तयारी ठेवणे आवश्यक आहे.
अंत्योदय शिधापत्रिकाधारकांना किती धान्य मिळणार
नव्या नियमानुसार, अंत्योदय अन्न योजना अंतर्गत येणाऱ्या शिधापत्रिकाधारकांना प्रती कार्ड दरमहा 20 किलो तांदूळ आणि 15 किलो गहू देण्यात येणार आहे. हे प्रमाण राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अधिनियमातील मूळ तरतुदींशी सुसंगत असल्याचे स्पष्ट करण्यात आले आहे. अत्यंत गरीब कुटुंबांसाठी असलेल्या या योजनेत गहू आणि तांदूळ यांचा समतोल राखण्याचा प्रयत्न या बदलातून दिसून येतो.
प्राधान्य कुटुंब लाभार्थ्यांसाठी काय बदलणार
प्राधान्य कुटुंब लाभार्थी योजनेंतर्गत प्रत्येक सदस्यासाठी दरमहा 3 किलो तांदूळ आणि 2 किलो गहू दिला जाणार आहे. म्हणजेच कुटुंबातील सदस्यसंख्येनुसार एकूण धान्याचे प्रमाण ठरवले जाईल. यामुळे मोठ्या कुटुंबांना त्यांच्या गरजेनुसार धान्य मिळण्यास मदत होणार आहे.
आधी काय व्यवस्था होती
गेल्या काही काळात रेशन धान्याच्या वाटपात तात्पुरते बदल करण्यात आले होते. त्या काळात अंत्योदय कार्डधारकांना 25 किलो तांदूळ आणि 10 किलो गहू, तर प्राधान्य कुटुंबातील प्रत्येक सदस्याला 4 किलो तांदूळ आणि 1 किलो गहू दिला जात होता. या व्यवस्थेमुळे तांदळाचे प्रमाण वाढले होते, मात्र गहू कमी झाल्याची तक्रार अनेक भागांतून करण्यात येत होती.
बदलामागील कारणे
काही भागांत तांदूळ जास्त प्रमाणात वापरला जात असल्याने त्या बदलाचे स्वागत झाले, तर अनेक कुटुंबांमध्ये गहू कमी मिळाल्याने अडचणी निर्माण झाल्या. विशेषतः भाकरी आणि पोळी हा मुख्य आहार असलेल्या भागांत गव्हाचे कमी प्रमाण ही मोठी समस्या ठरली. या सर्व प्रतिक्रिया लक्षात घेऊन आता पुन्हा मूळ प्रमाण लागू करण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे.
डिसेंबर 2025 साठी काय लागू राहणार
पुरवठा विभागाने स्पष्ट केले आहे की डिसेंबर 2025 या महिन्यासाठी कोणताही बदल होणार नाही. या महिन्यात अंत्योदय शिधापत्रिकाधारकांना 25 किलो तांदूळ आणि 10 किलो गहू, तर प्राधान्य कुटुंब लाभार्थ्यांना प्रति सदस्य 4 किलो तांदूळ आणि 1 किलो गहू असेच धान्य मिळणार आहे. बदल फक्त जानेवारी 2026 पासून लागू होईल.
लाभार्थ्यांनी काय काळजी घ्यावी
जानेवारीपासून नव्या प्रमाणानुसार रेशन धान्य मिळणार असल्याने लाभार्थ्यांनी आपल्या शिधापत्रिकेवरील सदस्यसंख्या, नोंदणीची माहिती आणि दुकानातून मिळणाऱ्या धान्याचे प्रमाण तपासून घ्यावे. काही अडचण असल्यास तात्काळ संबंधित रास्त दर दुकान किंवा पुरवठा कार्यालयाशी संपर्क साधणे आवश्यक आहे.
गरजू कुटुंबांसाठी या निर्णयाचे महत्त्व
रेशन धान्य ही केवळ योजना नसून अनेक कुटुंबांसाठी रोजच्या जेवणाची खात्री आहे. तांदूळ आणि गहू यामधील संतुलन राखले गेले तर आहार अधिक पोषक ठरतो. नव्या निर्णयामुळे राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अधिनियमाचा मूळ उद्देश पुन्हा अधोरेखित होत असून, गरीब आणि गरजू नागरिकांना स्थिर आणि समतोल अन्नपुरवठा मिळण्याची शक्यता वाढली आहे.
निष्कर्ष
1 जानेवारी 2026 पासून लागू होणारे हे नवे नियम रेशनकार्डधारकांसाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहेत. योग्य माहिती आणि नियोजन केल्यास या बदलाचा लाभ अधिक प्रभावीपणे घेता येईल. शासनाच्या या निर्णयामुळे अन्नसुरक्षेच्या दिशेने एक संतुलित पाऊल टाकण्यात आले आहे.
डिस्क्लेमर
हा लेख केवळ सर्वसाधारण माहितीच्या उद्देशाने लिहिण्यात आला आहे. यामधील माहिती सार्वजनिक उपलब्ध तपशीलांवर आधारित असून, कोणत्याही अधिकृत आदेशाचा किंवा अधिसूचनेचा पर्याय नाही. लाभार्थ्यांनी अंतिम आणि अचूक माहितीसाठी संबंधित पुरवठा विभाग किंवा अधिकृत शासकीय सूचनांचा संदर्भ घ्यावा.