Winter Seson हिवाळा सुरू होताच घरातील अनेक गोष्टी बदलतात. कपड्यांपासून आहारपर्यंत सर्व काही थंड हवामानानुसार अॅडजस्ट होतं, पण एक उपकरण मात्र आपण बहुतेक वेळा पूर्णपणे दुर्लक्षित करतो – फ्रिज. अनेक जणांना वाटतं की हिवाळ्यात गारवा जास्त असल्याने रेफ्रिजरेटरला फारसा ताण येत नाही. त्यामुळे तापमान बदलण्याची गरज नसते. प्रत्यक्षात हीच मोठी चूक घराघरात होते. चुकीच्या हिवाळी सेटिंग्समुळे फळं आणि भाज्या लवकर खराब होतात आणि फ्रिजची कार्यक्षमताही कमी होते.
हिवाळ्याच्या सेटिंग्सचं महत्त्व का वाढतं?
हिवाळ्यात घरातील तापमान आधीच कमी असतं. अशा वेळी फ्रिज सहज थंड होतो आणि कूलिंग सायकलची गरज कमी भासते. जर उन्हाळ्यातील उच्च सेटिंग तशीच ठेवल्यास फ्रिजच्या आतले तापमान अपेक्षेपेक्षा जास्त कमी होतं. यामुळे फळं, भाज्या आणि दुग्धजन्य पदार्थ फ्रीज होण्याच्या स्थितीत जातात. कधी कधी भाज्यांवर बारीक बर्फाचा थर दिसत असेल, तर ते या चुकीचं स्पष्ट उदाहरण आहे.
विजेचा वापर वाढण्यामागे लपलेला दोष
हिवाळ्यात फ्रिज वापर कमी होतो, ही धारणा चुकीची आहे. चुकीच्या सेटिंगमुळे कंप्रेसरला जास्त वेळ चालावं लागतं आणि ऊर्जा वाया जाते. काही वेळा फ्रीजरमध्ये अनावश्यक बर्फ जमा होतो आणि तो काढण्यासाठी फ्रिजला जास्त मेहनत घ्यावी लागते. परिणामी विजेचं बिल अनावश्यकपणे वाढतं.
फ्रिजचा कार्यक्षम वापर करायचा असेल तर तापमान बदल हा हिवाळ्यातील ‘अनिवार्य’ भाग आहे हे लक्षात ठेवणं गरजेचं आहे.
फ्रिज कोणत्या नंबरवर ठेवावा? योग्य तापमान कोणतं?
आज बहुतेक फ्रिज मॉडेल्समध्ये 1 ते 7 अशा क्रमांकांचा कूलिंग डायल असतो. जास्त नंबर म्हणजे जास्त थंडपणा. उन्हाळ्यात सामान्यपणे 4 किंवा 5 वापरणे योग्य मानले जाते. परंतु हिवाळ्यात हीच सेटिंग ठेवली तर फ्रिज अतिशीत होतो. यामुळे अन्न फ्रीज होणं, टेक्स्चर बिघडणं आणि चव खराब होणं हे त्रास सुरू होतात.
हिवाळ्यासाठी आदर्श सेटिंग 2 किंवा 3 अशी मानली जाते. हा कूलिंग लेव्हल फ्रिजला आवश्यक तापमान राखण्यास मदत करतो आणि अन्नपदार्थ सुरक्षित राहतात.
जर तुमच्या फ्रिजमध्ये डिजिटल तापमान नियंत्रण असेल, तर 3°C ते 4°C हा रेंज उत्तम मानला जातो. यापेक्षा कमी तापमान ठेवल्यास फळं-भाज्या गोठतात, तर जास्त तापमान ठेवल्यास त्यांची ताजेपणा लवकर निघून जातो.
फ्रीजर विभागासाठीही बदल आवश्यक
फ्रीजरमध्ये जास्त बर्फ जमणं ही हिवाळ्यातील सामान्य समस्या आहे. हे अनावश्यकरीत्या जास्त तापमानावर चालवल्यामुळे होतं. हिवाळ्यात फ्रीजरला जास्त क्षमता देण्याची गरज नसते. मध्यम लेव्हलवर ठेवलेला फ्रीजर अन्न सुरक्षित ठेवतो आणि बर्फ साचण्याचा वेगही कमी करतो.
जर फ्रीजरमध्ये अतिउत्पन्न बर्फ दिसू लागला तर सेटिंग तात्काळ एक पॉईंटने कमी करणं उपयुक्त ठरतं.
फळं आणि भाज्या खराब होण्यामागची खरी चूक
हिवाळ्यातील सर्वात मोठी समस्या म्हणजे फळं आणि भाज्या पटकन सुकणं किंवा गोठणं. यामागचं कारण उन्हाळ्याची सेटिंग तशीच ठेवणं आहे. आधीच थंड असलेल्या हवेमुळे फ्रिजच्या आतला थंडपणा अधिक वाढतो. त्यामुळे टोमॅटो, काकडी, पालक, कोथिंबीर किंवा इतर हिरव्या भाज्यांमध्ये गोठल्यासारखा बदल जाणवतो. ते मऊ पडतात, पाण्यासारखे होतात आणि ताजेपणा निघून जातो.
ही हानी रोखायची असेल तर सर्वप्रथम फ्रिजची लेव्हल योग्य तापमानावर आणणं आणि क्रिस्पर बॉक्समध्ये ओलावा नियंत्रित ठेवणं महत्त्वाचं असतं.
हिवाळ्यातील फ्रिज वापरासाठी सोपं मार्गदर्शन
फ्रिजची साफसफाई हिवाळ्यात विशेष महत्त्वाची आहे. ओलावा जास्त असल्याने आतील भिंतींवर पाण्याचा थर तयार होऊ शकतो. नियमित स्वच्छता केल्यास अन्नपदार्थ खराब होण्याची शक्यता कमी होते. तसेच, फ्रिजमध्ये वस्तू खूपぎच करणं टाळावं. हवेचा प्रवाह सुरळीत राहिला की तापमानही नीट राखलं जातं.
हिवाळ्यात गरज नसलेले जड पदार्थ फ्रीजरमध्ये ठेवणं टाळावं. त्याऐवजी आवश्यक वस्तू व्यवस्थित विभागून ठेवाव्यात. हे फ्रिजला ताण न देता कार्यक्षमपणे चालण्यास मदत करतं.
निष्कर्ष
हिवाळ्यात फ्रिजची काळजी घेणं आवश्यक आहे हे अनेकांना माहीत नसतं. मात्र योग्य तापमान सेटिंग्स, व्यवस्थित स्वच्छता आणि समतोल वापर हे तीन नियम पाळले तर फळं-भाज्या ताज्या राहतात, विजेचं बिलही कमी लागतं आणि फ्रिजची आयुर्मर्यादा वाढते. हिवाळ्याची गार हवा फायद्याची ठरू शकते, पण चुकीच्या वापरामुळे नुकसानही होऊ शकतं. त्यामुळे हवामानानुसार फ्रिज अॅडजस्ट करणं आता गरजेचं बनलं आहे.
Disclaimer
या लेखातील माहिती केवळ सर्वसाधारण जागरूकता वाढवण्यासाठी देण्यात आलेली आहे. कोणत्याही उपकरणावरील सेटिंग्जमध्ये बदल करण्यापूर्वी आपल्या फ्रिजच्या मॉडेलनुसार उत्पादक कंपनीच्या सूचना तपासाव्यात.